Form Verilerini URL ile Gönderirken Türkçe Karakterler Neden Bozuluyor? Doğru URL Kodlama Yöntemi

İnternet dünyasının dinamik yapısında, kullanıcıların web siteleriyle etkileşimde bulunmasının en yaygın yollarından biri formlar aracılığıyla bilgi göndermektir. Arama çubukları, iletişim formları, filtreleme seçenekleri veya kullanıcı girişi gerektiren herhangi bir alan, genellikle verilerin URL üzerinden sunucuya iletilmesini içerir. Ancak Türkiye'deki web geliştiricileri ve site sahipleri için bu süreçte sıkça karşılaşılan can sıkıcı bir sorun vardır: Türkçe karakterlerin (ğ, ü, ş, i, ö, ç) URL'de bozulması. Bu durum, hem kullanıcı deneyimini olumsuz etkiler hem de potansiyel olarak sitenizin arama motorlarındaki performansını düşürebilir. Bir Google AdSense politikaları bilgili SEO editörü olarak, bu sorunun kök nedenlerini anlamak ve doğru çözüm yöntemlerini uygulamak, sağlıklı bir web varlığı için hayati önem taşımaktadır.

Türkçe Karakterlerin URL'de Bozulmasının Temel Nedenleri

URL kodlama süreci, aslında web'in evrensel iletişim protokolünün temelini oluşturur. İnternet, dünya genelindeki farklı diller ve karakter setleriyle başa çıkmak zorundadır. URL'ler, bilgisayar sistemleri arasında güvenli ve sorunsuz bir şekilde taşınabilmek için belirli kurallara uymak zorundadır. Bu kurallar, özel karakterlerin veya ASCII dışı karakterlerin doğrudan URL'de yer almasını engeller. İşte burada Türkçe karakterlerin bozulma sorunu ortaya çıkar.

Karakter Kodlama Mimarisi ve URL Yapısı İlişkisi

Tarihsel olarak, internetin ilk dönemlerinde ASCII adı verilen bir karakter seti kullanılıyordu. Bu set, İngilizce alfabedeki harfleri, sayıları ve bazı temel sembolleri içeriyordu. Ancak Türkçe gibi Latin alfabesi kullanan ama ASCII'de bulunmayan özel harflere sahip diller için bu yetersizdi. Türkiye'de bir dönem yaygın olarak ISO-8859-9 (Latin-5) karakter seti kullanıldı. Bu set, Türkçe karakterleri içermesine rağmen, diğer dillerle uyumsuzluk sorunlarına yol açabiliyordu.
Günümüzde ise UTF-8, internet üzerindeki neredeyse tüm dilleri ve karakterleri destekleyen evrensel bir karakter kodlama standardı haline gelmiştir. Ancak bir formdan gönderilen verilerde veya bir bağlantının oluşturulmasında, tarayıcı, sunucu veya web uygulamasının farklı karakter setlerini varsayması durumunda bu uyumsuzluk ortaya çıkar. Örneğin, tarayıcı veriyi ISO-8859-9 ile kodlarken, sunucu bunu UTF-8 olarak yorumlamaya çalışırsa, "ş" karakteri "%FE" yerine "%C5%9F" şeklinde beklendiği için bozuk karakterler ("??", "ß", "ÅŸ" gibi) görünür.
URL yapısı gereği, sadece belirli güvenli karakterler doğrudan kullanılabilir (a-z, A-Z, 0-9, -, _, ., ~). Diğer tüm karakterler, bir yüzde işareti (%) ve ardından iki haneli onaltılık (hexadecimal) bir kod ile temsil edilmelidir. Bu sürece URL kodlama adı verilir. Örneğin, UTF-8 standardında 'ş' karakteri '%C5%9F' olarak kodlanırken, 'ö' karakteri '%C3%B6' olarak kodlanır. Eğer bu kodlama doğru yapılmazsa veya farklı bir karakter setiyle yanlış yorumlanırsa, URL'de anlamsız karakter dizileri belirir. Bu durum, özellikle arama motorları için de kafa karıştırıcı olabilir ve sitenizin indekslenmesini veya sıralamasını olumsuz etkileyebilir.

Doğru URL Kodlama Yöntemi ve Uygulamaları

Türkçe karakterlerin URL'de bozulmasını önlemenin tek ve doğru yolu, verileri standartlara uygun bir şekilde URL kodlamadan geçirmektir. Bu, hem istemci tarafında (tarayıcıda JavaScript ile) hem de sunucu tarafında (backend programlama dilleriyle) titizlikle uygulanmalıdır. Ana hedefimiz, evrensel ve sorunsuz bir iletişim sağlayan UTF-8 standardını benimsemektir.

İstemci Tarafı Kodlama: JavaScript Fonksiyonları

Web sayfalarındaki form alanlarından alınan verileri URL ile gönderirken JavaScript kullanılıyorsa, doğru kodlama fonksiyonlarını seçmek çok önemlidir.
* `encodeURIComponent()`: Bu fonksiyon, bir URI (Uniform Resource Identifier) bileşenini kodlamak için tasarlanmıştır. Yani, bir URL'nin sorgu parametreleri (query parameters) gibi kısımlarını kodlamak için idealdir. Tüm özel karakterleri (boşluklar dahil) kodlar. Form alanlarından alınan değerleri URL'ye eklerken kesinlikle bu fonksiyon kullanılmalıdır.
```javascript
let aramaTerimi = "Türkçe karakterler";
let kodlanmisTerim = encodeURIComponent(aramaTerimi);
// Sonuç: "T%C3%BCrk%C3%A7e%20karakterler"
```
* `encodeURI()`: Bu fonksiyon ise tüm bir URI'yi kodlamak için kullanılır. Temel URL yapısını (protokol, domain, path, ?, =, & gibi ayırıcılar) bozmadan özel karakterleri kodlar. Genellikle komple bir URL'yi güvenli hale getirmek için kullanılır, ancak form verileri için yeterli değildir çünkü bazı ayrıştırıcı karakterleri (örneğin '&' veya '=') kodlamaz.
Form etiketinde `accept-charset` kullanımı: Modern web geliştirme pratiklerinde, `

` etiketine `accept-charset="UTF-8"` özniteliğini eklemek, tarayıcının formu gönderirken UTF-8 karakter kodlamasını kullanmasını sağlar. Bu, istemci tarafında olası kodlama sorunlarını önlemek için önemli bir adımdır.
```html


Ara

```

Sunucu Tarafı Kodlama ve Çözümleme

Veriler sunucuya ulaştığında, kullanılan programlama dilinin karakter kodlama ve URL çözümleme yetenekleri devreye girer. PHP, Python, ASP.NET, Java gibi dillerin her birinde, URL ile gelen verileri doğru bir şekilde okumak ve işlemek için belirli fonksiyonlar bulunur.
* PHP: `urlencode()` fonksiyonu, bir dizgeyi URL dostu hale getirirken, `urldecode()` ise kodlanmış bir URL dizgesini orijinal haline döndürür. PHP, genellikle otomatik olarak `$_GET` ve `$_POST` dizilerindeki verileri çözümler, ancak sunucunun ve PHP'nin varsayılan karakter setinin UTF-8 olarak ayarlandığından emin olmak kritiktir (örneğin `default_charset = "UTF-8"` php.ini dosyasında).
* Python: `urllib.parse.quote()` ve `urllib.parse.unquote()` fonksiyonları benzer işlevleri görür. `quote()` için karakter setini belirtmek ("utf-8") önemlidir.
* Java: `URLEncoder.encode()` ve `URLDecoder.decode()` metodları kullanılır. Burada da kodlama standardını açıkça belirtmek gerekir: `URLEncoder.encode(inputString, "UTF-8")`.
Tüm bu yöntemlerin ortak noktası, her adımda UTF-8 standardına bağlı kalmaktır. Veritabanından HTML çıktısına, sunucu yapılandırmasından istemci tarafı kodlamasına kadar her yerde tutarlı bir UTF-8 kullanımı, Türkçe karakter bozulmalarını tamamen ortadan kaldıracaktır.

URL Kodlama Aracı Kullanımının Önemi

Web geliştiriciler ve SEO uzmanları için, karmaşık URL yapılarını veya özel karakter içeren metinleri test etmek amacıyla bir URL Kodlama Aracı kullanmak oldukça faydalıdır. Bu tür araçlar, kullanıcıların girdiği metinleri otomatik olarak doğru URL kodlama standartlarına göre dönüştürerek, tarayıcı veya sunucu tarafında yaşanabilecek olası sorunları önceden tespit etmelerine olanak tanır. Örneğin, bir metni (örn. "şifreleme") bu araca girerek, nasıl kodlandığını (`%C5%9Fifreleme`) anında görebilir ve kendi kodunuzla karşılaştırabilirsiniz. Bu, özellikle hata ayıklama süreçlerinde zaman kazandırır ve doğru web standartlarına uygunluğu garantiler. Birçok web sitesinde ücretsiz olarak bulabileceğiniz bu araçlar, form verileri veya dinamik URL'ler oluştururken doğru kodlamanın nasıl görünmesi gerektiğini anlamak için pratik bir referans noktası sunar.

Doğru URL Kodlamanın Faydaları ve SEO Etkileşimi

Doğru URL kodlama tekniklerini uygulamak, sadece teknik bir gereklilik olmanın ötesinde, sitenizin genel sağlığı ve performansı üzerinde doğrudan ve dolaylı birçok olumlu etkiye sahiptir.
Öncelikle, kullanıcı deneyimi (UX) açısından bakıldığında, bozuk karakterler içeren URL'ler profesyonellikten uzak bir görüntü çizer ve kullanıcıların sitenizdeki arama veya filtreleme sonuçlarına güvenini sarsar. Bir kullanıcı arama kutusuna "köpek maması" yazdığında ve sonuç sayfasının URL'sinde `k%C3%B6pek+mamas%C4%B1` yerine `köpek+maması` gibi anlamsız karakterler görüyorsa, bu durum sitenin kalitesi hakkında olumsuz bir izlenim yaratır. Doğru kodlama, akıcı ve güvenilir bir gezinme deneyimi sunarak kullanıcıların sitenizde daha uzun süre kalmasına ve etkileşimde bulunmasına yardımcı olur.
İkinci olarak, SEO (Arama Motoru Optimizasyonu) açısından doğru URL kodlama hayati öneme sahiptir. Arama motoru botları, sitenizi tararken URL'leri analiz eder ve indeksler. Bozuk karakterler içeren URL'ler, botların içeriği doğru bir şekilde anlamasını engelleyebilir veya bu sayfalara güvenilir bir şekilde erişememelerine neden olabilir. Bu durum, sitenizin arama sonuçlarında görünürlüğünü olumsuz etkileyebilir. Temiz, doğru kodlanmış ve anlamlı URL'ler, anahtar kelimelerin URL'de yer almasına olanak tanır ve bu da sitenizin ilgili sorgularda daha üst sıralarda yer almasına yardımcı olabilir. Örneğin, bir blog makaleniz varsa ve URL'sinde `/makale.php?sayfa=utf8-nedir-ve-onemi` gibi bir yapı kullanıyorsanız, `utf8-nedir-ve-onemi` kısmı içeriğin ne hakkında olduğunu arama motorlarına açıkça bildirir. Benzer şekilde, genel bir SEO kılavuzuna atıfta bulunurken `/makale.php?sayfa=seo-icin-url-yapisi-rehberi` gibi bir iç link kullanmak, botların sitenizin iç yapısını daha iyi anlamasına yardımcı olur.
Son olarak, Google AdSense gibi reklam platformları, sitenizin genel kalitesini ve kullanıcı deneyimini değerlendirir. Doğrudan AdSense politikalarıyla ilgili olmasa da, kötü URL yapıları ve bozuk Türkçe karakterler içeren sayfalar, düşük kullanıcı etkileşimi, yüksek hemen çıkma oranları ve dolayısıyla düşük reklam geliri anlamına gelebilir. AdSense reklamlarının optimum performans göstermesi için sitenizin teknik olarak kusursuz ve kullanıcı dostu olması gerekir.
Özetle, form verilerini URL ile gönderirken Türkçe karakterlerin bozulması, genellikle karakter kodlama standartlarındaki uyumsuzluktan kaynaklanan yaygın bir sorundur. Bu sorunu çözmenin anahtarı, baştan sona UTF-8 standardını benimsemek ve verileri `encodeURIComponent()` gibi uygun URL kodlama fonksiyonlarıyla işleyerek sunucuya iletmektir. Bu sayede, hem kullanıcı deneyiminizi iyileştirir, hem de arama motoru optimizasyonu açısından sitenizin gücünü artırırsınız. Unutmayın, internetin küresel yapısında, doğru web standartlarına uygunluk, başarılı bir çevrimiçi varlığın temelini oluşturur.