Web Sitenizdeki URL'lerdeki %20 ve %2F Gibi Garip Semboller Ne Anlama Geliyor?

Web sitelerinde gezinirken veya bir linki kopyalayıp yapıştırırken, URL'lerin içinde bazen `%20`, `%2F`, `%3F`, `%26` gibi "garip" görünen sembollerle karşılaşırız. İlk bakışta anlamsız gelebilecek bu karakter dizileri, aslında web'in sorunsuz işleyişi için hayati bir rol oynar. Bir SEO editörü olarak ve Google AdSense politikaları konusunda derinlemesine bilgiye sahip biri olarak belirtmeliyim ki, bu semboller web sitenizin performansı, arama motorlarındaki sıralaması ve hatta AdSense reklamlarınızın doğru çalışması için kritik öneme sahip olan bir mekanizmanın parçasıdır: URL kodlaması.
Bu makalede, bu sembollerin ne anlama geldiğini, neden kullanıldığını ve web siteniz, SEO çalışmalarınız ve Google AdSense entegrasyonunuz üzerindeki etkilerini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

URL Kodlaması Nedir ve Neden Gereklidir?

İnternet dünyasının temel yapı taşlarından biri olan Uniform Resource Locator (URL), bir kaynağın web üzerindeki adresini belirtir. Ancak URL'ler, tüm karakterleri serbestçe kullanamazlar. Bunun teknik ve pratik sebepleri bulunmaktadır.

URL'lerin Yapısı ve Kısıtlı Karakter Seti

Bir URL'nin belirli bir yapısı ve yalnızca belirli ASCII karakterlerini kullanma yeteneği vardır. URL standartları (RFC 3986 gibi), boşluk, Türkçe karakterler (ç, ğ, ı, ö, ş, ü) veya özel semboller (`/`, `?`, `&`, `#`, `=`, `@`, `:`, `;`, `$`, `+`, `,`, `<>`, `""`, `[]`, `{}`, `|`, `\`, `^`, `%`) gibi birçok karakterin URL'de doğrudan kullanılmasını kısıtlar. Bu karakterlerin bazıları URL içinde özel anlamlara sahiptir:
* `/`: Dizinleri veya yolları ayırır.
* `?`: Sorgu parametrelerinin başlangıcını gösterir.
* `&`: Birden fazla sorgu parametresini ayırır.
* `#`: Sayfa içi bağlantıları (anchor) belirtir.
* `=`: Sorgu parametrelerinde anahtar-değer çiftini ayırır.
Bu özel karakterler, URL'nin kendisinin yapısını ve işlevini tanımlamak için kullanıldığından, bir veri değeri olarak kullanılmaları gerektiğinde bir sorun yaratır. Örneğin, bir dosya adı içinde boşluk varsa veya bir arama sorgusu içinde özel bir karakter geçiyorsa, tarayıcının veya sunucunun bu karakteri URL yapısının bir parçası mı yoksa verinin bir parçası mı olarak algılayacağı belirsiz hale gelir. İşte tam bu noktada yüzde kodlama (percent-encoding) devreye girer.

Yüzde Kodlama (Percent-Encoding) Mekanizması

Yüzde kodlama, URL'de doğrudan kullanılamayan veya özel anlamı olan karakterlerin, özel bir format olan `%XX` ile temsil edilmesidir. Burada `XX`, karakterin onaltılık (hexadecimal) ASCII veya UTF-8 değerini ifade eden iki basamaklı bir koddur. Bu yöntem sayesinde, herhangi bir karakter güvenli bir şekilde URL'nin bir parçası olarak iletilebilir ve alıcı sistem (tarayıcı veya sunucu) tarafından doğru şekilde yorumlanabilir. Böylece, tüm web'de tutarlı ve güvenli URL'ler oluşturulur.
Örneğin, "ana sayfa" kelimesini içeren bir URL oluşturmak istediğinizde, boşluk karakteri doğrudan kullanılamaz. Boşluk yerine `%20` kullanılır. Bu, tarayıcıya veya sunucuya bu kodun aslında bir boşluk karakteri olduğunu ve URL yapısının bir parçası olmadığını söyler.

En Sık Karşılaşılan Kodlamalar ve Anlamları

Peki, bu sıkça gördüğünüz `%20` veya `%2F` gibi kodlar aslında neyi temsil ediyor? İşte en yaygın olanları:

%20 (Boşluk Karakteri)

En sık rastlanan kodlamalardan biridir. Bir URL'de boşluk karakteri doğrudan kullanılamaz. Bu nedenle, bir dosya adında, dizin adında veya arama sorgusunda boşluk bulunduğunda, bu `%20` ile kodlanır.
*Örnek:* `urunler/yeni%20kitaplar/` aslında `urunler/yeni kitaplar/` anlamına gelir.

%2F (İleri Eğik Çizgi - Slash)

Normalde dizinleri ayıran ileri eğik çizgi (`/`), bir veri değeri olarak (örneğin bir parametre içinde) kullanıldığında kodlanması gerekir. Bu, URL yapısını ve veri değerini birbirinden ayırmak için önemlidir.
*Örnek:* `arama?q=web%2Fsite` aslında `arama?q=web/site` anlamına gelir ve buradaki slash, bir dizin ayırıcı değil, sorgu metninin bir parçasıdır.

%3F (Soru İşareti)

Soru işareti (`?`), URL'de sorgu parametrelerinin başlangıcını işaret eder. Bir metnin içinde soru işareti kullanıldığında, bu `%3F` olarak kodlanır.

%26 (Ampersand)

Ampersand (`&`), birden fazla sorgu parametresini ayırmak için kullanılır. Eğer bir veri değerinde ampersand geçiyorsa, `%26` olarak kodlanması gerekir.

%3D (Eşittir İşareti)

Eşittir işareti (`=`), sorgu parametrelerinde anahtar (key) ile değer (value) arasındaki ayrımı belirtir. Bir veri değeri olarak kullanıldığında `%3D` olarak kodlanır.

Diğer Yaygın Kodlamalar

* `%23`: Hash (`#`) işareti için kullanılır (sayfa içi bağlantı ayracı).
* `%2B`: Artı (`+`) işareti için kullanılır. Bazı sistemlerde boşluk karakteri yerine de geçebilir.
* `%40`: At (`@`) işareti için kullanılır.
* `%C3%A7`, `%C4%9F`, `%C4%B1`, `%C3%B6`, `%C5%9F`, `%C3%BC`: Türkçe karakterler gibi Latin olmayan veya genişletilmiş ASCII karakterlerin UTF-8 kodlamalarıdır.

Google AdSense Politikaları ve URL Kodlamasının Önemi

Web sitenizde Google AdSense reklamları yayınlıyorsanız, URL kodlamasının önemi daha da artar. AdSense politikaları, reklamların doğru ve etkili bir şekilde sunulabilmesi için belirli standartları zorunlu kılar.

Taranabilirlik ve Erişilebilirlik

Google AdSense, reklamlarınızı yayınlamadan önce sitenizi tarar ve içeriğini anlar. Yanlış veya eksik kodlanmış URL'ler, Google'ın tarayıcıları (AdSense botları ve Googlebot) için ciddi sorunlar yaratabilir. Tarayıcılar, kodlanmamış özel karakterleri veya yanlış kodlanmış URL'leri çözemediğinde, sayfanızın içeriğine erişemeyebilirler. Bu durum, AdSense onay sürecini uzatabilir, reklam gösterimlerini engelleyebilir veya sitenizin reklam gösterme yeteneğini tamamen kısıtlayabilir. Google AdSense politikaları, içeriğin kolayca erişilebilir ve taranabilir olmasını gerektirir, bu da doğru URL kodlamasının olmazsa olmaz olduğunu gösterir.

Kullanıcı Deneyimi ve Güven

AdSense, kullanıcı deneyimine büyük önem verir. Kırık linkler, anlamsız veya hatalı kodlanmış URL'ler, kullanıcıların sitenizde gezinmesini zorlaştırır ve kötü bir deneyim sunar. Kötü kullanıcı deneyimi, sayfa görüntülemelerini ve sitenizde geçirilen süreyi azaltabilir, bu da dolaylı olarak AdSense gelirlerinizi düşürebilir. Temiz ve düzgün çalışan URL'ler, kullanıcıların sitenize güvenini artırır ve tekrar ziyaret etmelerini teşvik eder.

İçerik Politikalarına Uygunluk

AdSense, belirli içerik türlerini yasaklar veya kısıtlar. Nadiren de olsa, bazı kötü niyetli web siteleri, URL parametreleri aracılığıyla politika ihlali yapan içerikleri taşımaya çalışabilirler. Doğru ve standartlara uygun URL kodlaması, bu tür potansiyel güvenlik açıklarının ve kötüye kullanımın önüne geçilmesine de yardımcı olur. Google sistemleri, standart dışı veya manipülatif URL yapılarını tespit etmekte daha başarılıdır ve bu, sitenizin politikaları ihlal etmediğinden emin olmanıza yardımcı olur.

SEO ve Kullanıcı Deneyimi Açısından Kodlama

URL kodlamasının sadece teknik bir gereklilik olmanın ötesinde, arama motoru optimizasyonu (SEO) ve genel kullanıcı deneyimi üzerinde de önemli etkileri vardır.

SEO Dostu URL Yapıları

Arama motorları, URL'leri sitenizin içeriğini anlamak ve sıralamak için kullanır. Her ne kadar modern arama motorları kodlanmış URL'leri çözümleyebilse de, mümkün olduğunca temiz, okunabilir ve anahtar kelime içeren URL'ler tercih edilir. Aşırı kodlama veya anlamsız parametrelerle dolu URL'ler, arama motorlarının URL'nin konusunu anlamasını zorlaştırabilir. SEO dostu URL terimi tam da bu yüzden önemlidir: URL'lerinizin hem insan hem de arama motoru tarafından kolayca anlaşılır olması gerekir. URL'lerinizde anlamsız karakterler yerine anlamlı kelimeler kullanmak, anahtar kelime hedeflerinizle uyumlu olması, sıralamanıza olumlu etki edebilir.

Kullanıcı Güveni ve Paylaşılabilirlik

Temiz ve okunabilir URL'ler, kullanıcıların sitenize olan güvenini artırır. Bir linki sosyal medyada veya e-posta ile paylaşırken, karmaşık ve garip karakterlerle dolu bir URL yerine, basit ve açıklayıcı bir URL'nin paylaşılması daha olasıdır. Örneğin, `www.sitem.com/makale/bu-benim-harika-makalem` linki, `www.sitem.com/makale.php?id=123&baslik=bu%20benim%20harika%20makalem` linkine göre çok daha çekici ve güven vericidir. Bu, potansiyel olarak daha fazla geri bağlantı (backlink) kazanmanıza ve trafiğinizi artırmanıza yardımcı olur.

Web Sitesi Performansı

Doğru URL yapısı ve kodlaması, sunucunuzun gelen istekleri daha verimli bir şekilde işlemesine olanak tanır. Hatalı URL'ler veya yanlış yönlendirmeler, sunucu kaynaklarının gereksiz yere harcanmasına ve sayfa yükleme sürelerinin artmasına neden olabilir. Hızlı yüklenen sayfalar, hem kullanıcı deneyimi hem de web sitesi performansı açısından kritik bir SEO faktörüdür.

URL Kodlamasını Nasıl Yönetmelisiniz?

Web sitenizde URL kodlamasını doğru bir şekilde yönetmek, genellikle kullandığınız platform veya programlama dilinin otomatik işlevleriyle sağlanır.

Otomatik Kodlama Araçları ve Fonksiyonları

Modern web geliştirme çatılarının ve programlama dillerinin (PHP, Python, JavaScript, Ruby, C# vb.) çoğu, URL'leri doğru bir şekilde kodlamak ve kodunu çözmek için yerleşik işlevlere sahiptir. Örneğin, JavaScript'te `encodeURIComponent()` veya `encodeURI()` fonksiyonları, PHP'de `urlencode()` veya `rawurlencode()` fonksiyonları bulunur. Bu fonksiyonları kullanarak dinamik olarak oluşturduğunuz URL'lerdeki parametreleri veya yolları güvenli bir şekilde kodlayabilirsiniz.
Profesyonel bir URL kodlama aracı kullanmak, özellikle karmaşık URL'leri veya büyük veri setlerini manuel olarak işlemeye çalışırken zaman ve hata riskini azaltabilir. Bu araçlar genellikle bir metin kutusuna URL'nizi yapıştırmanıza ve tek bir tıklama ile kodlanmış veya çözülmüş versiyonunu almanıza olanak tanır.

URL Oluşturma ve Yönlendirme Pratikleri

* Dinamik URL'lerde Dikkat: Dinamik içerik oluşturan sayfalarınızda, URL parametrelerini her zaman doğru bir şekilde kodladığınızdan emin olun. Veritabanından gelen veya kullanıcı girişinden alınan değerler, bir URL'ye eklenmeden önce kodlanmalıdır.
* Kullanıcı Dostu URL'ler (Seo Friendly URLs): Mümkün olduğunca, sunucu tarafında yeniden yazma (rewrite) kuralları kullanarak (Apache için `.htaccess` veya Nginx için `nginx.conf` gibi) temiz ve açıklayıcı URL'ler oluşturun. Örneğin, `urun.php?id=123&ad=harika%20urun` yerine `urun/harika-urun-123` gibi bir yapı kullanın. Bu, kodlama ihtiyacını azaltır ve URL'lerinizi daha SEO dostu hale getirir.
* 301 Yönlendirmeleri: Eğer URL yapılarınızda değişiklik yapıyorsanız, eski URL'lerden yeni URL'lere kalıcı (301) yönlendirmeler kullandığınızdan emin olun. Bu, hem arama motoru sıralamanızı korumanıza hem de kullanıcıların eski bağlantılar üzerinden sitenize erişmeye devam etmelerine olanak tanır.

İç Linkleme Pratikleri

Web siteniz içinde başka sayfalara link verirken, tüm dahili bağlantılarınızın da doğru biçimde oluşturulduğundan ve kodlama sorunları içermediğinden emin olun. Kendi sitenizde bile hatalı kodlanmış iç bağlantılar, taranabilirlik sorunlarına ve kullanıcı deneyimi kaybına yol açabilir. Örneğin, bir makaleden diğerine link verirken:
`/makale.php?sayfa=url-kodlamanin-temelleri`
veya AdSense optimizasyonu hakkında bir makaleye yönlendirirken:
`/makale.php?sayfa=adsense-optimizasyon-rehberi`

Sonuç

Web sitenizdeki URL'lerde gördüğünüz `%20` ve `%2F` gibi semboller, ilk başta karmaşık veya anlamsız görünebilir. Ancak bu karakterler, web'in temel çalışma prensiplerinden biri olan URL kodlamasının bir parçasıdır. Bu mekanizma, URL'lerin tutarlı, güvenli ve tüm sistemler tarafından doğru bir şekilde yorumlanabilmesini sağlar.
Bir web sitesi sahibi veya yöneticisi olarak, bu kodlama prensiplerini anlamak, sitenizin genel sağlığı için kritik öneme sahiptir. Doğru URL kodlaması; arama motorlarının sitenizi etkin bir şekilde taramasını, kullanıcılarınızın sorunsuz bir deneyim yaşamasını ve Google AdSense reklamlarınızın beklendiği gibi çalışmasını sağlar. Bu teknik detaya dikkat etmek, web sitenizin performansını artırırken, potansiyel sorunların da önüne geçmenizi sağlayacaktır. Unutmayın, iyi yönetilen bir URL yapısı, başarılı bir dijital varlığın temel direklerinden biridir.